Türkiye, Ekim ayında ABD’den 40 adet Lockheed Martin yapımı F-16 avcı uçağı ve mevcut savaş uçakları için 80’e yakın modernizasyon kiti satın almak için talepte bulundu.
Washington, şu ana kadar standart silah satış sürecinden geçmesi gerektiğini söyleyerek satışla ilgili herhangi bir görüş belirtmekten kaçındı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Kongre’ye Biden yönetiminin Türkiye’ye F-16 savaş uçağı satışının ABD’nin ulusal güvenlik çıkarlarıyla uyumlu olacağına ve NATO’nun uzun vadeli birliğine hizmet edeceğine inandığını açıklayan bir mektup gönderdi.
“Türkiye bölgede kötü niyetli etkilere karşı önemli bir caydırıcı”
Mektupta, iki ülke arasındaki ilişkilerin gergin olduğu kabul edilirken, Türkiye’nin Ukrayna’ya desteğine ve “bölgede kötü niyetli etkilere karşı önemli bir caydırıcı güç” olmasına değinildi.
Mektup, satış için herhangi bir güvence veya zaman çizelgesi sunmazken, Ankara’nın Rus S-400 sistemlerini satın almasının ardından Washington’ın cezai eylemlerinin (Türkiye’nin F-35 savaş uçağı programından çıkarılması) “ödenen önemli bir bedel” olduğu vurgulanıyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Kongre’ye gönderdiği mektupta F-16 satışı için yeşil ışık yaktı. Mektup, Türkiye ile ABD ilişkilerinde yeni adımları beraberinde getirir mi? Prof. Dr. Ferhat Pirinççi TRT Haber’de değerlendirdi.
“Sahadaki gelişmeler ABD’nin Türkiye’ye yönelik ihtiyacını artırdı. Biden yönetiminin Türkiye’ye yönelik duyarsız tavrı değişti. Bu mektup Amerikan yönetiminin Türkiye’ye F-16 satışına olumlu baktığının bir işareti. Bunun iyimser bir başlangıç olduğunu söyleyebilirim.”
“ABD, NATO müttefiki Türkiye ile ortaklığa büyük değer veriyor”
ABD Dışişleri Bakanlığı mektup hakkında TRT’nin sorularını da yanıtladı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, yanıtında şu sözlere yer verdi:
“ABD, NATO müttefiki Türkiye ile ortaklığına büyük değer veriyor. ABD ve Türkiye’nin uzun süredir devam eden ve derin ikili savunma bağları var.
Türkiye’nin NATO’yla uyumlu çalışabilir olması (silah sistemlerini kastederek) bir öncelik olmaya devam etmektedir.
Türk yetkililer, F-16 uçaklarını satın almak istediklerini kamuoyu önünde açıkladılar. Türkiye’nin savunma tedarik planları için sizi Türk hükümetine yönlendiriyoruz. Politikamız gereği, bekleyen savunma satışları veya transferleriyle ilgili olarak Kongre ile yaptığımız yazışmalar veya iç müzakereler hakkında kamuya açık bir şekilde yorum yapmıyor veya bunları teyit etmiyoruz.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Joe Biden ile 10 Mart’ta yaptığı telefon görüşmesinde, Türkiye’nin ABD’den 40 yeni uçak alımı ve mevcut F-16’ların modernizasyonunu içeren talebinin en kısa sürede neticeye ulaştırılmasını beklediğini ifade ederek, savunma sanayii alanında Türkiye’ye yönelik tüm haksız yaptırımların kaldırılmasının zamanının da çoktan geldiğini dile getirmişti.
Yabancı ülkelere silah satışı nasıl işliyor?
ABD’nin yabancı ülkelere silah satışlarına onay veren Dışişleri Bakanlığı, resmi satış onayından önce Kongrenin satışa ilişkin talebi ya da sorusu olursa bunlara mektup ile yanıt vererek yönetimin yaklaşımını ortaya koyuyor.
Bakanlık, ilgili silah satışına onay verdiğinde bunu resmi bir bildirimle Kongreye iletiyor. Dışişleri Bakanlığının silah satış onayları ABD yönetimi açısından satışın bir mahzuru olmadığı anlamına geliyor.
ABD Kongresinin 30 iş günü içinde Bakanlığın kararına itiraz etmemesi durumunda, yönetim satışın yapılmasına onay verilen ülke ile satış paketinin içeriği için görüşmelere başlıyor.
Bu görüşmelerin sonunda ABD, o ülkeye bir teklif mektubu sunuyor; teklife olumlu yanıt aldığı takdirde de tedarik işlemi gerçekleşiyor.